صنایع دستی در ایران

استان چهارمحال و بختیاری  مهد عشایر ایران  می باشد که جزء جدا نشدنی از این خطه به حساب می آیند. کوهستانی بودن و اقلیم و آب هوای خاصی که در این منطقه وجود دارد و همچنین بستر محصولات لبنیاتی سنتی و با کیفیت که عاری از هرگونه مواد نگه دارنده و مصنوعی میباشد موجب شده است تا این خطه بهترین پنیرهای ایران را تولید کند. مانند انواع پنیر گوسفندی و گاوی با مایه هایی طبیعی که از خود حیوان به صورتی خدادادی استفاده می شود و نیازی به هیچ مواد شیمیایی برای تبدیل شیر به پنیر ندارد. اضافه کردن گیاهان معطری که از دل طبیعت این استان بدست می آید به انواع این پنیرها طعم هایی بی نظیر و خواص دارویی بوجود می آورد که کمتر مسافری را دست خالی ازین دیار بر میگرداند.

از دیگر محصولاتی که با ورود به مرکز شهر «شهرکرد» و یا با سفر به شهرستان های اطراف آن به چشم میخورد کشک و قارا یا همان (قره قوروت) سنتی است که طعم ترش طبیعی آن حتی با به زبان آوردن اسم آن دهان هر انسانی را آب می اندازد. استفاده کردن از این لبنیات به صورت تنها و یا حتی در غذا ها و آش های معروف و سنتی این شهر طعمی به یاد ماندنی را در ذهن هر مسافر و گردشگری بجا می گذارد. البته از خواص پزشکی آنها که سرشارترین منابع کلسیم و پروتئین میباشند نیز نباید چشم پوشی کرد. این محصولات را در تمام مناطق استان به وفور میتوان یافت، اگر به مناطق و دشت های اطراف و کوهستان های زیبای استان بیشتر نزدیک شوید می توانید این محصولات را از عشایر استان به صورت کاملا سنتی و طبیعی با همان مزه واقعی تهیه کنید.

از عجایب سوغات استان چهارمحال و بختیاری کنار هم قرار گرفتن شیرین ترین طعم های طبیعت در کنار ترش ترین ها می باشد. همان طور که قره قوروت را می توان از ترش ترین طعم های زندگی و البته لذت بخش ترین طعم ها دانست، از «عسل» و «گز» طبیعی نیز می توان به عنوان شیرین ترین طعم های طبیعی که هر شخصی در زندگی قطعا یکبار آنها را تجربه کرده نام برد. عسل که از پر خواص ترین و نام آشنا ترین سوغات این استان است به دو روش کلی در این استان یافت می شود. عشایر کندوهای خود را در دل طبیعت بین چشمه ساران طبیعی و گیاهان خود رو گذاشته تا زنبور ها از طبیعی ترین شهد ها استفاده کرده و عسلی خوش طعم و خوش عطر و پر خاصیت را تهیه کنند که به انواع عسل گون، عسل شبدر، عسل سیاه، عسل چهل گیاه و... می توان اشاره کرد. هر کدام از این عسل ها خواص دارویی مخصوص به خود را دارند. از دیگر انواع عسل، عسل های وحشی می باشند که توسط زنبور های وحشی در دل کوه و صخره های صعب العبور در کندو های طبیعی درست می شوند. این عسل ها با سخت ترین شرایط توسط کوه نوردان و بومیان جمع آوری شده و در دسترس مردم قرار می گیرند و خواص دو چندانی دارند.

«گز» از سوغات جهانی و لذیذ این استان و به ویژه شهر «بلداجی» است. این شهر مهد تولید «گز» از قدیم تا کنون بوده است. البته به دلیل همجواری با استان اصفهان و بازار خوب فروش این محصول در این شهر توریستی به اشتباه افراد گز را از سوغات های اصفهان می دانند ولی نقش بستن نام بلداجی بر روی محصول نشانگر گز با کیفیت استان چهارمحال و بختیاری می باشد. این سوغات لذیذ از ماده اولیه «انگبین» که شیره گیاهی طبیعی و سفید رنگی می باشد و از دشت های این استان تهیه می شود تشکیل شده است  سپس طی فرایندی به محصول شیرین و خوش طعمی به نام گز تبدیل می شود و انواع مختلفی دارد. پس در صورتی که از طرفداران پر و پا قرص گز هستید ودر آینده رزرو هتل در اصفهان انجام دادید و به این شهر سفر کردید اطمینان حاصل کنید که در صورت داشتن زمان به شهر بلداجی نیز سری بزنید.

از دیگر سوغات های صادراتی این استان محصولاتی باغی از جمله گردو و بادام می باشد. بزرگترین باغ های گردو و بادام کشور در این استان به ویژه شهر «سامان» قرار دارند. به دلیل خواص زیاد و موارد مصرف بالا، این محصولات توانسته اند سهم به سزایی را در اقتصاد مردم این استان به دست گیرند. به دلیل کیفیت بالای این محصولان باغی در سال های اخیر درصدی از صادرات کشور به این محصولات اختصاص یافته است .

گیاهان دارویی و معطر که امروزه در صنایع پزشکی جای خود را باز کرده اند از دیگر سوغات کم نظیر این استان می باشند. این گیاهان در فصل بهار و در هر نقطه از دشت های استان و همجواری با چشمه های استان می روید تا مردم از این نعمت الهی به وفور استفاده کنند. از انواع گیاهان این استان می توان به پونه های وحشی، مچه، شنگ، پا غلا، سیر وحشی، تره کوهی و کرفس کوهی اشاره کرد.

صنایع دستی این استان نیز حرف اول را در میان شهر های ایران می زند. عشایر و روستاییان این استان برای گذراندن زندگی خود صنایعی با کیفیت بالا و کاملا سنتی تولید می کنند. از معروف ترین و مهم ترین آنها می توان به چوقا بافی، خرسک بافی، نمکدان بافی، جاجیم بافی، بافت سیاه چادر، گیوه ،نمد و«فرش اصیل ایرانی» و قالی بافی که شهره جهانی دارد اشاره کرد. فرش در این استان توسط عشایر و مردمان شهر و روستاهای مختلف تهیه و بافته می شود که به دلیل نوع نقشه و نوع بافت مخصوص این مردمان زبانزد شده است. «چالشتر» از شهر های همجوار شهرکرد در تهیه انواع فرش شهره است و نقشه ای منحصر به فرد معروف به نقشه چالشتری را شناسنامه ای برای فرش های بافته شده توسط قالی بافان این منطقه کرده است.

چوقا یا چوخا یکی دیگر از صنایع دستی معروف و محلی مورد استفاده محلیان و عشایر این منطقه است. این لباس در واقع بالا پوش مردانه است که زنان بختیاری با هنر دست خود بر روی دارهایی تکنفره و با استفاده از پشمی که با دست خود به صورت کاملا سنتی تبدیل به نخ های ظریفی کرده و تار پود این لباس زیبا و پر کاربرد را به هم رسانده بافته می شود، لباسی سفید یا شیری رنگ با خطوط تیره که نماد فرهنگ مردم این خطه است. از معروف ترین چوقاها می توان «کیارسی باف» را نام برد که توسط زنان کیارسی بافته می شود.

از دیگر صنایع دستی زیبای این استان می توان به خرسک و جاجیم اشاره کرد که عمدتا توسط عشایر بافته میشود.
خرسک نوعی قالی به حساب می آید با این تفاوت که پرزهای آن گرفته نمیشود و هیچ نقشه ای برای بافت آن استفاده نمیشود و بافته ذهن هر شخص است. به دلیل ضخامت و نرم بودن آن نا همواری های زمین در طول کوچ به چشم نمی آید و زمین را صاف و یکدست نشان می دهد. جاجیم نیز از صنایع دستی قدیمی این استان می باشد. فرش گونه ای است که با کنار هم قرار دادن نخ های رنگی به صورت صاف و یکدست بافته می شود و مورد استفاده قرار میگیرد. هر کدام از این صنایع برگرفته از عمق احساس بافنده و حاصل عمری زحمت و هنر است.

یکی دیگر از صنایع دستی که با زندگی عشایر عجین شده سیاه چادر است. سیاه چادر در واقع همان سر پناه و خانه عشایر است که در مقابل باد و باران و سرما و گرما از آنها محافظت می کند. سیاه چادر بافته شده از موی بز است و از رسوب باران به داخل خود داری کرده و بسیار مقاوم است. اگر از شهرکرد به سمت دشت های سرسبز و وسیع این استان حرکت کنیم می توان در گوشه کنار چشمه های پر آب، سیاه چادر ها را دید که هر کدام چند خانواده را در خود جای داده است و گرما بخش زندگی این مردم غیور و سخت کوش می باشد.

تاکنون واژه نمد یا نمد مالی را شنیده اید؟ شهرکرد شهر نمد است ونمد مالی از قدیمی ترین صنایع این شهر به حساب می آید در مرکز استان، شهرکرد می توان انواع نمد را به راحتی یافت. این هنر سخت و پر زحمت توسط مردان به صورت گروهی تهیه می شود و بسیار زمان بر و پر زحمت است تا جایی که گاهی برای تهیه یک زیر انداز نمدی چند مرد ساعت ها روی پای خود ایستاده و با تحرکی طاقت فرسا یک اثر زیبا خلق می کنند. از پر کاربرد ترین ساخته های نمدی می توان به کلاه نمدی اشاره کرد که یکی از پر استفاده ترین پوشش مردان بختیاری است .